Meddwl ychydig yn wahanol am ddysgu
Mwnci’n meddwl yn galed wrth grafu ei ben trwy Creative Commons
Mae fy nghydweithiwr Mairi-Anne MacDonald wedi rhannu bapur diddorol â mi ar “Effaith Cysyniadau Dysgu ar Ymarfer.” Wnaeth y teitl ddim llenwi fy nghalon â llawenydd, ond fe wnaeth y ddarn ysgogi mi i feddwl am y modd rydyn ni'n gweld dysgu o fewn gwasanaethau cyhoeddus.
Rydw i wedi blogio o’r blaen am yr aneffeithiolrwydd o hyfforddiant traddodiadol. Mae'n rhoi'r cyfrifoldeb am ddysgu yn nwylo hyfforddwr arbenigol, ac mae'n gweld cyfranogwyr fel dysglau gwag sydd angen cael eu llenwi â gwybodaeth. Mae'n deg i ddweud dyw'r fethodoleg ddim yn seiliedig ar gryfderau. Mae'r papur yma yn disgrifio'r cysyniad fel un o drosglwyddo/caffael, ble mae gwybodaeth yn cael ei rannu o ffynonellau awdurdodol i wagleoedd.
Sut fyddai dull gwahanol yn edrych?
Mae’r model amgen ychydig yn wahanol:
“Mae’r cysyniad o adeiladu dysgu yn gweld dysgu fel modd o adeiladu ystyr o fewn meddyliau unigol dysgwyr, yn ogystal â modd o wneud lluniadau cydweithredol a chyfunol.”
Mae hyn yn canu cloch o ran adnoddau rydw i wedi darllen ar pam mae perthnasoedd yn allweddol i rannu gwybodaeth, yn enwedig yr ymchwil yma a’r darn da yma ar Drawsnewid Tystiolaeth). Mae rhain yn hollbwysig wrth i ni geisio rhoi dysgu o ymchwil ar waith, a hefyd dysgu o ddigwyddiadau a chyfleoedd dysgu eraill hefyd.
Cymhlethdod
Mae gen i ddiddordeb mawr hefyd mewn sut mae’r ddwy cysyniad yn cyd-fynd â chymhlethdod. Mae’r papur yn awgrymu y byddai “rhywun sydd â feddylfryd trosglwyddo/caffael o ddysgu hefyd yn tueddu i feddu ar fyd-olwg rhesymol, gwyddonol, gwrthrychol* ac empirig.” Mae hyn yn teimlo fel ffordd ddeuol o weld y byd, sydd ddim yn cyd-fynd â’r realiti o naws bywydau pobl. Mae’r cysyniad adeiladu i’r gwrthwyneb o hyn, ac felly mae’n gweld bod cyfle i ddysgu o fewn cyd-destun digwyddiad a thu hwnt.
A yw’n ddefnyddiol i ddadlau dros ystyr cysyniad?
Rwy’n meddwl bod e’n ddefnyddiol i archwilio ein defnydd o iaith a modelau meddyliol. Er enghraifft, rwy’n teimlo bod angen beirniadu hyfforddiant traddodiadol oherwydd ei fod yn awgrymu bod pobl yn ‘tabula rasa.’ Ond teimlaf hefyd fod dysgu yn ganolog i wasanaethau cyhoeddus da. Os nad ydym yn dysgu i ddeall sut mae bywydau da yn edrych i bobl, yna does gennym ddim siawns o allu cefnogi pobl i byw bywydau gwell. Mae gosod ein hunain mewn safleoedd gwybodaeth absoliwt ac awdurdodol yn rhoi persbectif patriarchaidd i ni. Er mwyn i ffyrdd o ddysgu fod yn addas at eu dibenion, mae rhaid i ni cydnabod ein bod ni’n gweithio gyda chryfderau, gwybodaeth ac arbenigedd pobl ac adeiladu arnynt.
* Darllenais Ayn Rand felly does dim rhaid i chi. Byddwn i’n adolygu’r profiad yna, ond mae lot o bobl wedi beirniadu ei gwaith hi’n well nag y gallwn i. Dyma ddechrau da rhag ofn bod gennych chi ddiddordeb!