Nietzsche for fun and profit
> *weer zo'n kloteartikel in de krant van iemand die probeert de een of andere ouwe filosoof te 'actualiseren'. maar goed het is nietzsche en dat kan dus bijna niet fout gaan. toch? als je nou es alle dingen die écht klote zijn eruit zou halen zou het dan wat worden? maar ik ben zo moe oh lord.* Het leven van Nietzsche (1844-1900) stond bol van ziekte en tegenslag. Vanaf zijn jonge jaren had hij last van verschrikkelijke migraine, als kind verloor hij zijn vader en broertje, al zijn huwelijksaanzoeken werden afgewezen, en zijn boeken kregen tijdens zijn carrière nauwelijks aandacht. Maar de besnorde filosoof liet zich daardoor niet uit het veld slaan, en gebruikte zijn persoonlijke ervaringen juist als inspiratie voor zijn filosofie, zoals hij schreef in zijn autobiografie Ecce homo: “Ik maakte van mijn wil om gezond te zijn, om te leven, mijn filosofie…” Een geslaagd mens vindt volgens Nietzsche dan ook “geneesmiddelen tegen kwetsuren, hij buit vervelende voorvallen tot zijn eigen voordeel uit; wat hem niet ombrengt, maakt hem sterker”. Daarom: vier inspirerende inzichten van Friedrich Nietzsche : **1. Ook perioden van tegenslag hebben hun waarde en betekenis** Nietzsche had al goed door hoe belangrijk zingeving voor de mens is, zeker in moeilijke tijden. De vraag wat de zin van dit leven vol lijden kan zijn, neemt dan ook een centrale plek in in zijn filosofie. En die zin is volgens hem niet te vinden bij God of in de hemel – God is immers dood, zoals zijn beroemde uitspraak luidt. Maar met de nihilistische stelling dat het leven daarom helemaal geen zin heeft, was Nietzsche het ook niet eens. Nee, de mens moet weer leren ‘ja’ te zeggen tegen het leven, omwille van het leven zelf. En om dat te kunnen doen, moeten ook pijn en lijden op waarde geschat worden. Dat zijn immers net zulke essentiële onderdelen van het leven als geluk en genot. Nietzsche geloofde dat gebeurtenissen in het universum zo verstrengeld zijn dat elk genot dat iemand ervaart, onmogelijk kan bestaan zonder de moeilijkere perioden die daarvoor komen of daarop volgen. Daarom pleitte Nietzsche voor amor fati, liefde voor het lot. De worstelingen van het leven, zegt Nietzsche, zijn ook noodzakelijk om te kunnen ‘worden wie je bent’, ze zijn ‘een persoonlijke noodzaak’. Degene die echt volmondig ‘ja’ kan zeggen tegen het leven, doorstaat Nietzsches test van de eeuwige wederkeer: die houdt zoveel van zijn leven dat hij bereid is om het een oneindig maal opnieuw te beleven. **2. Ons leven is ons kunstwerk** Maar hoe kunnen we leren houden van ons lot en van onze tegenslag? Door ons leven te beschouwen als een kunstwerk, antwoordde Nietzsche. Hij stelde dat we ‘de dichters van ons leven’ moeten willen zijn. We kunnen zelf van ons leven iets moois maken als we willen. Elke gebeurtenis die je overkomt, elke keuze die je maakt, is als een verfstreep in het schilderij van je leven. Hoewel we niet altijd kunnen kiezen wat ons overkomt, kunnen we wel zelf bepalen hoe we er mee omgaan, stelde Nietzsche. Die keuze bepaalt hoe we ons levensverhaal zullen vertellen. Dit perspectief van het leven als kunstwerk heeft nog een ander voordeel, toont Nietzsche in De vrolijke wetenschap: “We moeten tijdelijk van onszelf uitrusten door naar ons op en op ons neer te kijken en, van een artistieke afstand, om onszelf te lachen of om onszelf te huilen; we moeten de held én de dwaas ontdekken die in onze hartstocht van de kennis steekt; we moeten af en toe blij zijn met onze dwaasheid om blij te kunnen blijven met onze wijsheid!” Deze mindfulness avant la lettre geeft lucht door ons ook te laten lachen om onszelf. Het leven biedt immers al genoeg ernst en gewicht. **3. What doesn’t kill you makes you stronger** Naast dat tegenslag een onmisbaar onderdeel is voor een vol leven, geeft het de mens ook kracht, stelde Nietzsche: “Wat mij niet ombrengt, maakt mij sterker”, schreef hij in het boek Afgodenschemering. De Engelse vertaling van dit citaat is inmiddels zijn eigen leven gaan leiden in popliedjes en inspiratiequotes, maar raakt wel aan de kern van Nietzsches levensfilosofie. Wie sterk wil leren zijn, moet uitdagingen en tegenslag niet uit de weg gaan. Hoe groter namelijk de weerstand die overwonnen wordt, des te groter iemands kracht en weerbaarheid. Nietzsche vergeleek het met een bos: de hoogste en sterkste bomen hebben de meeste stormen doorstaan. Om de uitdagingen van de crisis vol in de ogen te durven kijken, is moed nodig. Ook hier komt Nietzsche dus niet aanzetten met lage eisen. “Dapper is wie vrees kent maar de vrees bedwingt, wie de afgrond ziet maar met trots”, schreef hij in Zo sprak Zarathoestra. Hier moet wel worden opgemerkt dat tegenslag Nietzsche op een gegeven moment zelf te veel werd: op 44-jarige leeftijd stortte hij mentaal in elkaar en hij zou tot aan zijn dood in 1900 niet meer bij zinnen komen. De oorzaak hiervoor was geen psychologische, maar een fysieke: hij leed waarschijnlijk aan een tumor in zijn hersenvlies of aan een erfelijke vorm van beroertes. **4. Aan alles komt een einde** We leven in een wereld van ‘worden’, en niet in een wereld van ‘zijn’, zegt Nietzsche. Simpel gezegd, verandering is de enige constante in deze wereld. Niets is eeuwig in dit aardse leven. "Op deze volmaakte dag, waarop alles rijpt en niet alleen de duif bruin wordt, brak voor mij de zon door, een blik op mijn leven: ik keek achterom, ik keek voor me uit, ik heb nooit zo veel en zulke goede dingen tegelijk gezien. (…) Hoe zou ik niet voor mijn hele leven dankbaar zijn? En zo vertel ik mezelf mijn leven.” Nietzsche — Ecce homo > *ha. that was surprisingly easy. pretty much because it was written by a very lazy hack.*