فرش سجاده ای کاشان - سجاده فرش مسجد محرابی

سجاده فرش معمولا با توجه به ابعاد مسجد به صورت رول بافته می‌شود که هنگام نصب آن، از یک دیوار مسجد تا دیوار مقابل به آن پهن می‌گردد و کاملا به سمت قبله قرار می‌گیرد.

به طور کلی طرح‌های سجاده فرش مسجد شامل نقش‌های اسلیمی و تذهیب و همینطور نقش‌مایه‌های گل و بوته می‌باشند که این موارد در طراحی‌های سنتی ایرانی نظیر کاشیکاری‌های در و دیوار‌‌های مساجد نیز به وفور یافت می‌شوند.

جدا از نقش‌های روی فرش مساجد، به لحاظ ساختاری می‌توان طرح‌های فرش سجاده‌ای را به 3 دسته‌ی اساسی تقسیم‌بندی کرد:

طرح‌های دارای نقش محراب طرح‌های تشریفاتی دارای حاشیه (بدون محراب) طرح‌های بدون حاشیه و بدون محراب یکپارچه

مقایسه‌ی طرح‌های سجاده فرش

همه‌ی طرح‌های فرش سجاده مساجد از نظر موضوع و نقش‌مایه یکی هستند که بیش‌تر بر اساس نوع مکان مذهبی و یا سلیقه‌ی خریداران (هیات امنا) یکی از طرح‌های محرابی، تشریفاتی و یکپارچه انتخاب می‌شوند؛ به طور مثال برای مساجد معمولا فرش محرابی، برای حسینیه‌ها فرش تشریفاتی و برای امامزاده‌ها فرش یکپارچه انتخاب می‌شود.

طرح فرش محرابی

فرش‌های محرابی همانطور که از نام آن مشخص است دارای یک طرح محراب مسجد (طاق محراب) یا یک طرح گنبدی شکل می‌باشند که هر دو طرف این محراب توسط چراغدان (قندیل)، ستون و سرستون‌هایی احاطه گردیده است؛ به طور کلی می‌توان گفت که طرح سجاده فرش محرابی برگرفته شده از خود مساجد می‌باشد یعنی یک گنبد و دو گلدسته در اطراف آن که نمای کلی و اصلی تمامی مساجد چه در داخل ایران و چه در خارج از ایران می‌باشد.

مزایا و معایب سجاده فرش محرابی:

از جمله ویژگی‌های فرش سجاده طرح محرابی می‌توان به نظم و فاصله‌ی بین نمازگزاران اشاره کرد که در واقع هر یک محراب، مخصوص یک نمازگزار می‌باشد (مانند سجاده نماز تکی) و به نسبت فرش‌های غیر محرابی آراستگی و سازماندهی بهتری را در مساجد ایجاد می‌کند.

از معایب فرش محرابی می‌توان گفت که پرتی بیش‌تری نسبت به فرش‌های غیر محرابی دارد؛ هنگام بافت باید یک طرح محراب کامل بافته شود ولی هنگام نصب در مسجد مقداری محراب آخر بریده شود که البته معمولا این پرتی‌های فرش سجاده ای را می‌توانید در مکان‌های دیگر مسجد نظیر راه پله و یا منبر مسجد استفاده کرد تا هدر رفتی نداشته باشید.

فرش سجاده ای طرح فرش تشریفاتی

احتمالا در خانه‌ی خود شما هم یکی از فرش‌های تشریفاتی پهن شده باشد؛ در واقع فرش تشریفاتی همان فرش کناره محسوب می‌شود که بیش‌تر برای فضاهایی کاربرد دارد که دارای عرض بسیار کم و طول زیادی هستند.

تفاوت بین فرش تشریفاتی مسجد و نوع معمولی آن که در خانه یا سالن‌های تشریفات می‌بینید، مربوط به حاشیه‌ی فرش‌ها می‌باشد؛ در فرش‌های تشریفات معمول 2 حاشیه در کناره‌های آن دیده می‌شود در حالیکه برای فرش طرح تشریفاتی مسجد فقط یک حاشیه در نظر گرفته می‌شود و از آن حاشیه معمولا برای قرار دادن جای مهر نمازگزاران استفاده می‌کردد.

فرش مسجد یکپارچه

فرش یکپارچه از نظر ساختاری کاملا شبیه به فرش سجاده تشریفاتی می‌باشد با این تفاوت که حاشیه‌ی کناری از آن حذف می‌شود تا از کنار هم قرار گرفتن رول‌های فرش، طرح‌های ترنج هر رول با یکدیگر کامل گردد و دقیقا مانند یک فرش یک تکه به نظر برسد.

البته این نکته را باید ذکر کنیم که برخی از فرش‌های یکپارچه‌ای که بیش‌تر در مساجد لاکچری کشورهای عربی مشاهده می‌کنید، با بزرگترین سایز بافته می‌شوند و سپس توسط رفوگرهای حرفه‌ای به یکدیگر کاملا متصل می‌شوند که از نظر اقتصادی اصلا مقرون به صرفه نیستند.

جهت دیدن همه‌ی طرح‌های فرش سجاده محرابی و تشریفاتی و همچنین یکپارچه روی لینک زیر کلیک کنید:

طرح‌های فرش سجاده ای