Açık kanyak yazılımlar ve Dağıtık teknoloji
Açık kaynak nedir?
Açık kaynak basitçe bir yazılımın kaynak kodlarının herkes tarafınndan görüntülenebilir, değiştirilebilir, hatta yayılabilir olmasıdır. Popüler açık kaynak yazılımlara Firefox, Wordpress, Filezilla, Linux, Android ve diğerlerini örnek gösterebiliriz. Açık kaynak yazılım kullanmanın bir sıra avantajları vardır.
Gizlilik
Eğer açık kaynak bir yazılım kullanıyorsanız altta çalışan kodun ne olduğunu tam olarak bilirsiniz ve altta başka bir şeyin çalışmadığınından emin olabilirsiniz. Kapalı kaynak bir yazılım kullanıyorsanız yazılımın neleri çalıştırdığını, hangi verilerinizi toplayıp toplamadığını asla bilemezsiniz. Kısacası kapalı kaynak bir yazılım kullanırken asla gizli olduğunuzdan emin olamazsınız.
Açık kaynak yazılımlar binlerce kişi tarafından incelendiği ve geliştirildiği için güvenlik açıkları daha kolay buluna bilir. Yani güvenlik açıkları bir şirket tarfından değil binlerce kişi tarafından bulunur.
Destek
Kullandığınız yazlımla ilgili bir sorun çıktığında veya bir yardım almak istediğinizde eğer kapalı kaynak bir yazılım kullanıyorsanız yazılımın sahibi olan şirketten yardım almanız gerkicek. Bunun için destek kısmından yazıp cevap vermelerinizi beklemeniz gerekecek ve inanın bana bir çok şirketin destek kısmı gerçekten berbat.
Açık kaynak yazılım kullanıyorsanız destek almanız çok daha kolay olucak. Eğer kullandığınız yazılım popülerse veya en azından bi kullanıcı kitlesi varsa sizin yaşadığnız problemi büyük ihtimal daha önce biri yaşamıştır ve bu sorunun çözümünü bulmuştur. Siz yalnızca arama motorunda aratarak bu sorunların çözümünü bulabilirsiniz. Problemle ilk siz karşılaştıysanız bir forumda başlık açarak veya o yazılımla ilgili gruba yazarak yardım alabilirsiniz.
Gelişim (Features & bugfix)
Açık kaynak yazılımlar Github, Gitlab ve benzeri ortamlarda bulunduğu ve herkes tarafından gelişimine katkı sağlanabildiği için hızlıca geliştirilir ve hatalardan arındırılır. Bir soruna karşılaştığınız zaman bunu geliştiricilere issues kısmından bildirebilirsiniz. Sadece bildirmekle kalmayarak sorunu çözüp projeye commit atarak gelişmesine katkı sağlayabilirsiniz.
Açık kaynak uygulama tavsiyeleri
İnternet tarayıcısı: Firefox, Brave vb. E-posta istemcisi: Thunderbird, Evolition vb. Medya oynatıcısı: VLC, Strawberry vb. Video editörü: Kdenlive, Openshot, Pitivi vb. Ses editörü: Audacity, AudioMass vb. İşletim sistemi: GNU/Linux, BSD vb. Resim Editörü: GIMP, Krita vb. Ofis: Libre office, Only office suite, Open office, Free office, Star office vb.
Açık kaynak servisler
Arama motoru: Duckduckgo, Startpage, Qwant vb. Depolama: Nextcloud vb. Video servisi: Odysee vb. E-posta: Proton, Tutanota vb. Online takvim: Nextcloud, Proton vb. Mesajlaşma: Signal vb.
Dağıtık teknolojiler
Dağıtık teknolojileri kısaca anlatmak gerekirse bir servisin (mesela bir sosyal medya servisi) ayrı-ayrı sunucularda çalışıtırılıp bu sunucuların arasında iletişimin kopmaması gibi anlatabilirim. Yani dağıtık teknolojiyle çalıştırılan bir servisin bir merkezi olmaz. Birbirinden bağımsız sunucularda çalıştırılan bir servis bu sunucuların birinin çökmesi durumunda hiçbir şey olmadan çalışabilir. Dağıtık teknolojilerin birden fazla güzel yanı vardır.
Özgürlük
Merkezi bir sosyal ağ kullandığınızı düşünün. Bu zaman ağ sahibi sizin paylaşımlarınızı sansürleyebilir veya sizi tüm ağdan banlayabilir. Dağıtık bir sosyal ağdaysa bir sunucudan banlansanız bile başka bir sunucuya geçe bilir veya kendi sunucunuzu açarak tam bağımsız olabilirsiniz. Bu sebepten Dağıtık sosyal ağlar tamamen sansürsüzdür ve istediğiniz paylaşımı özgürce yapabilirsiniz. Tabi tüm bu yaptıklarınız kanun çerçevesi içerisinde olmalıdır.
Gizlilik
Mevcut sosyal ağların sizi sizden daha iyi tanıdığını anlatmama gerek yok her halde. Hatta bu ağlar sizin hakkınızda sizin bilmediğiniz bilgileri biliyor. Mesela son 10 yılda nerelere gittiğinizi Google sizden daha iyi biliyor. Veya Facebookun sizin hakkınızda bildiklerini büyük ihtimal en yakın arkadaşınız bile bilmiyor. Bu gerçekten korkunç. Dağıtık sosyal ağlarsa sizin hakkınızda gereksiz bilgi toplamaz ve tutmazlar.
Bağımsızlık
Merkezi bir sosyal ağ kullanıyorsanız bir sunucuya bağlısınızdır ve o sunucunun çökmesi durumunda tüm sosyal ağ çökecektir. En büyük sosyal ağların bile sunucularının çökme ihtimali vardır. Buna örnek olarak 2021 yılında Facebookun çökmesini gösterebiliriz. Bu olay sonucunda milyarlarca insan Facebook, Instagram ve Whatsappa erişemedi.Ama dağıtık bir ağda bu söz konusu değildir. Bir sunucunun çökmesi durumunda diğer bir sunucuya geçerek devam edebilirsiniz.
Dağıtık sosyal medya alternatifleri
Twitter => Mastadon, Pleroma, Misskey vb. Facebook => Diaspora vb. Instagram => Pixelfed vb. Reddit => Lemmy vb. Discord, Whatsapp => Matrix vb. Blogspot => Write freely vb.
Dağıtık teknoloji hakkında daha fazla bilgi almak şu yazıyı okuyabilirsiniz.
Bitiş
Bu yazıyla size açık kaynak ve dağıtık teknolojileri anlatmaya çalıştım. Aşağıdaki adreslerden bana ulaşabilr, topluluğumuza katılabilirsiniz. Email: subhanqedirli@protonmail.com Youtube Discord Matrix Telegram Mastodon